معرفی متدولوژی تعیین کالاهای خاص بخش کشاورزی ایران

دستیابی به سهم بیشتر از تجارت جهانی و حضور در بازار سایر کشورها ملازمات خاصی دارد که یکی از مهمترین آنها عضویت در موافقت‌نامه‌های تجاری در سطوح مختلف (جهانی، منطقه‌ای و دوجانبه) است. در جریان مذاکرات به منظور برقراری تسهیلات تجاری، هرکشور بنا به دلایل اقتصادی (اشتغال زایی، درآمدزایی و ...)، تجاری، سیاسی و اجتماعی به دنبال حذف یکسری از کالاها از دامنه شمول موافقت‌نامه و یا واگذاری حداقل امتیاز است. این کالاها در عرف مذاکرات تجاری تحت عنوان کالاهای حساس و خاص شناسایی می‌شوند. شناسایی و گنجاندن مفاد مربوط به کالاهای حساس و خاص نیاز به مبنای علمی و قابل دفاع در چارچوب مذاکرات تجاری دارد. هدف این مطالعه تعیین متدولوژی برای فهرست نمودن کالاهای خاص بخش کشاورزی» بوده است. زیرا بررسی‌ها نشان داد که در ایران هیچ ضابطه مشخصی برای تعیین کالاهای خاص کشاورزی وجود ندارد. برای تحقق این هدف متدولوژی‌های موجود در ارتباط با تعیین فهرست کالاهای خاص که توسط نهادهای مرتبط بین‌المللی معرفی شده‌اند، مورد شناسایی قرار گرفت تا متدولوژی مناسب برای ایران تعیین گردد. بررسی متدولوژی‌های موجود در سطح بین‌الملل آشکار کرد که برای تعیین کالاهای خاص کشاورزی سه معیار امنیت‌غذایی، امنیت‌معیشتی و توسعه‌روستایی می‌بایست مبنا قرار گرفته و بر اساس این سه معیار شاخص‌هایی تعیین گردند که بتوانند کالاهای خاص بخش کشاورزی را تعیین نمایند. بنابراین، این مطالعه با هدف افزایش درک موضوع محصولات خاص، به طور اخص به تعیین محصولات خاص ایران با استفاده از برخی شاخص‌های ارائه شده در سطح بین‌المللی می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد که 35 محصول کشاورزی در ایران برابر با 58 ردیف تعرفه شش رقمی آسیب‌پذیرترین محصولات کشاورزی از نقطه نظر امینت غذایی، امنیت ‌معیشتی و توسعه روستایی در جریان آزادسازی تجاری می‌باشند.